Theo quan điểm của Buffett thì sự chênh lệch này cực kỳ vô lý. Hiện nay con số này chỉ khoảng 10%. Và tôi chắc chắn rằng khi chọn cách hành động quân sự cứng rắn đơn phương thay vì đấu tranh mạnh bằng con đường ngoại giao, cưỡng ép điều tra và trừng phạt một cách khôn ngoan, nước Mỹ đã bỏ qua cơ hội xây dựng một nền tảng ủng hộ rộng rãi cho mọi chính sách của mình.
Ngài thượng nghị sỹ ngẫm nét mặt tôi một lúc, rồi gật đầu cười nhẹ và đưa tay mở trang bìa một trong mấy quyển sách. Do đó, không có gì ngạc nhiên khi chúng ta có xu hướng coi hệ thống thị trường tự do của chúng ta là hiển nhiên có sẵn, cho rằng nó hoạt động tự nhiên theo quy luật cung cầu và lý thuyết bàn tay vô hình của Adam Smith[145]. Bang California vừa đề xuất trả lương cho người nghỉ phép thông qua quỹ bảo hiểm ốm đau tàn tật của bang, qua đó đảm bảo người sử dụng lao động không phải chịu loàn bộ chi phí.
Tài sản lớn nhất của chúng ta là hệ thống tổ chức xã hội, một hệ thống đã luôn khuyến khích các cải tiến, vai trò chủ động của cá nhân và phân phối nguồn lực sao cho hiệu quả trong nhiều thế hệ. Đó là do yếu tố văn hóa. Tai cuộc họp mặt, các em nói về vấn đề bạo lực trong vùng và thiếu máy tính cho lớp học.
Lincoln coi chủ nghĩa tư bản là phương tiện tốt nhất để tạo ra cơ hội đó nhưng ông cũng thấy rằng quá trình chuyển đổi từ xã hội nông nghiệp sang xã hội công nghiệp cũng phá vỡ cuộc sống của nhiều người và phá vỡ cả cộng đồng. Nhưng khi vận động, ông có vẻ xấu hổ một cách khổ sở, phong cách của ông hơi kỳ quặc và hướng nội - tính cách của những người phần lớn thời gian chỉ ngồi một mình trước màn hình máy tính. Việc tôi không thể lau sạch bếp bỗng trở nên khó thương hơn trước.
Đối với những người có trình độ và năng lực đặc biệt như Larry Page và Sergey Brin, và những lao động có tri thức như kỹ sư, luật sư, nhà tư vấn và nhà tiếp thị - những người có điều kiện làm việc - thì một thị trường toàn cầu hóa đem lai lợi ích tiềm năng lớn chưa từng có. Và thông qua việc thiết lập hệ thống trường công cả ở cấp phổ thông và đại học, cũng như các chương trình như Đạo luật GI[149] qua đó đào tạo đại học đến được với hàng triệu người, chính phủ cũng cho mỗi cá nhân công cụ để điều chỉnh và thay đổi trong môi trường công nghệ thay đổi không ngừng. Ít nhất trong nhiệm kỳ đầu tiên, Nhà Trắng dưới tay Bush cũng rất giỏi đánh lạc hướng kiểu đó khi làm luật.
Nhưng cũng như mọi hệ thống nhân tạo khác, nó cũng có rạn nứt và mâu thuẫn; nó có thể không chống đỡ nổi trước tác động bóp méo của chính trị. Có rất nhiều người Mỹ có tín ngưỡng bao gồm cả đa số đảng viên Dân chủ. Một trong những công việc làm tôi thích thú nhất khi làm thượng nghĩ sĩ là tổ chức những họp mặt cử tri.
Và tôi nói với họ hãy hít một hơi dài thư giãn đi. Thành viên cả hai đảng bắt đầu đưa ra những bài kiểm tra quan điểm, xây dựng danh mục những thứ được coi là chính thống. Nhưng chúng ta lại không làm như vậy.
Trong suốt lịch sử, giáo dục luôn chiếm vị trí trung tâm trong cam kết của đất nước đối với công dân: Nếu bạn làm việc chăm chỉ và có trách nhiệm, bạn sẽ có cơ hội có cuộc sống tốt hơn. Cần thay đổi thực tế này. Mặc dù vậy, tôi vẫn hy vọng có được vài sự ủng hộ của riêng mình, nhất là các tổ chức lao động.
Nhận thấy khó mà trục xuất được 12 triệu người nhập cư ngoài vòng pháp luật, dự luật này đưa ra một kế hoạch kéo dài 11 năm theo đó nhiều người trong số họ có thể được nhập quốc tịch Mỹ. Điều này có lẽ khiến chúng ta phải tự nhìn lại chính mình. Thực ra khi đạt tới mức cao nhất, tỷ lệ ngân sách liên bang so với quy mô nền kinh tế Mỹ vẫn thấp hơn con số tương ứng của các nước Tây u, ngay cả khi đã tính cả ngân sách khổng lồ nước Mỹ dành cho quốc phòng.
Phe Dân chủ sử dụng quyền cản trở khá dè xẻn trong nhiệm kỳ đầu của George Bush. Chúng ta không thể giải quyết vấn đề này bằng cách khoan giếng tìm dầu. Họ đã vượt lên trên những khát vọng tâm thường, những tính toán nhỏ nhen, tưởng tượng ra một quốc gia trải rộng khắp lục địa.